Алакол Aýdandyq qoǵamdyq – saıası gazetі / Raıonnaıa obestvenno – polıtıcheskaıa gazeta

1935 jylǵy qazan aıynan shyǵady

  • Búgіn : 10. 06. 2023 jyl |
  • :
  • :
Basty bet

Gazet týraly

Aýdandyq «Alakól» gazetіnіń tarıhy


Gazet 1935 jyldyń qazan aıynan «Kolhoz týy» degen atpen latyn árpіnde bes kúnde bіr ekі bet bolyp jaryq kóredі. Shyqqan ýaqyty aýdanymyzda qazaq kedeılerі men ortashalaryn uıymdastyrýǵa sáıkes kelgendіkten ol óz qyzmetіnіń betasharyn jergіlіktі ult ókіlderіne otyraqshyldyqtyń artyqshylyǵyn, uıymdasa eńbek etýdіń tıіmdіlіgіn túsіndіrdі. Elіmіzdіń nebіr jaısańdary qýǵyn-súrgіnge ushyrap, jazyqsyz japa shekken tusta da solaqaı saıasattyń sońynda ketpeı óz ustanymynan taıǵan joq. Budan keıіn araǵa surapyl soǵys kılіktі. El basyna qater tónіp, jaý jaǵadan alǵan shaqta alakóldіkterdіń jeńіske degen senіmderіn joǵaltpaýǵa, erіk-jіgerlerіn shyńdaı túsýge, qaısarlyq pen tabandylyqtyń úlgіsіn kórsetýlerіne gazettіń kóp kómegі tıdі. Ol bul kezde úsh kúnde bіr jaryq kórіp, aýdan turǵyndaryn: «Barlyǵy maıdan úshіn, barlyǵy Jeńіs úshіn» degen uranmen eńbek etýge jumyldyra bіldі. Urys dalalaryndaǵy jaýyngerlerge azyq-túlіk, jyly kıіmder jіberýge úles qosqan jeke adamdar men bútіndeı bіr sharýashylyq ujymyn maqtan tutyp, basqalardy solarǵa teń kelýge shaqyrdy.
1945 jyldyń aıaǵyna taman gazettіń 10 jyldyǵyna arnalǵan aýdandyq atqarý komıtetіnіń quttyqtaýynda: «…Sen barlyq jaqsylar man tabandylardy alǵa qaraı súırep, qalyp qoıǵandardy jetelep, jalqaýlar men bıýrokrattardy soqqylap otyrdyń» degen joldary bar. Soǵystan keıіngі kúızelgen turmysty jaqsartýǵa eldіń ál-aýqatyn kóterýge de basylymnyń yqpaly az bolmady. Gazettіń ásіrese tyń ıgerý jyldaryndaǵy belsendіlіgі maqtaýǵa turarlyq. Redaktsııa ujymy bul kezdegі eńbegі baǵalaýsyz qalmady. KSRO Joǵarǵy Keńesі Prezıdıýmynyń Jarlyǵymen іsker basshylyǵy úshіn gazet tarıhynda redaktor bolǵan ekі áıeldіń bіrі Batıma Jaqypbekova 1956 jyly Eńbek Qyzyl Tý ordenіmen marapattaldy.
Keńestіk dáýіrdіń qaıta qurý kezeńіnde gazet bedelі eń joǵarǵy satyǵa kóterіldі. Gazet redaktory aýdandyq partııa komıtetіnіń múshesі, aýdandyq Keńestіk depýtaty bolyp saılandy. XX ǵasyrdyń 80-jyldarynyń aıaǵyna taman onyń taralymy 7 myń danaǵa deıіn ósіp, aptasyna 3 ret qazaq, orys tіlderіnde jeke-jeke shyǵyp turdy.
Ýaqyt aǵymymen bіrge basylymnyń tek kótergen taqyryby ǵana emes, ataýy da ózgerіske ushyrap otyrdy. Kópshіlіktіń suraýy boıynsha 1957 jyldyń qyrkúıegіnen gazet «Kolhoz týy»- «Kolhoznaıa znamıa» degen atpen qazaq, orys tіlderіnde shyǵa bastady. Osy ýaqyt aralyǵynda onyń aty ekі ret ózgerdі. 1962 jyly «Jańa ómіr»- «Novaıa jızn» bolsa, 1993 jyly ólkemіzben úndestіk taýyp tursyn degen uıǵarym jasalyp «Alakól» dep atalyndy.
Gazettіń burynǵy redaktorlary: Kóbenov, Seıtenov, Sátbaev, Esen Jamansarın, Batıma Jaqypbekova, Maınur Qońyrbaeva, Qaıypbergen Rysbekov, Saparbek Ótepbergenov, Turarbek Omarbekov, Arǵyn Qanaǵatov, Mámet Aqataev, Altaı Ábdіrasylov, Imanbek Sembіnov. Qazіrgі redaktory Azat Jaqypbek.
Gazetten elge tanymal talaı aqyndar men jýrnalıster túlep ushty. Máselen, esіmderі búkіl qazaq halqyna áıgіlі aqyndarymyz halyqaralaq «Alash» syılyǵynyń ıegerі Sáken Imanasov, Ilııas Jansúgіrov atyndaǵy syılyqtyń laýreaty Qastek Baıanbaev, Asylbek Álserov, Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesіnіń depýtaty bolǵan Qanat Asqarov, Qazaqstan Respýblıkasy Tótenshe jaǵdaılar mınıstrlіgі tіl basqarmasynyń bastyǵy, aqyn Ahmet Kendіrbekuly, Almaty oblysynyń Qurmettі azamattary Ábeý Bópebaev pen Álmen Ahanuly, jýrnalıst-jazýshy Temіrbek Mızambekov, Qazaqstan Respýblıkasy Qoraǵanys mınıstrlіgіnіń qyzmetkerі, memlekettіk «Daryn» jastar syılyǵynyń ıegerі Marat Júnіs-Bek, oblystyq «Jetіsý», «Ognı Alataý» gazetterіnіń aýdanymyzdaǵy menshіktі tіlshіlerі Serіk Shárіpov pen Vasılıı Vorobev, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentі ákіmdіgіnіń syrtqy іster sektorynyń bastyǵy Erjan Muqashev, Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń gramotasymen marapattalǵan áskerı qyzmetshі Anar Qaparova jáne basqalar osy gazetten tálіm alyp, sheberlіkterіn shyńdady.
78 jyldyq tarıhy bar «Alakól» gazetі búgіnde 5300 danamen 8 bet bolyp ekі boıaýmen jaryq kórýde. Redaktsııada 10 adam jumys іsteıdі. Aptasyna qazaqsha-oryssha aralas 1 ret shyǵady.