Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің Жетісу облысы бойынша департаментінің басшысы Маржан Кальменова Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз брифингінде ведомствоның 2024 жылғы 8 айдағы жұмысының қорытындысын ұсынды. Басты тақырып өңірдегі бәсекелестік ортаны қамтамасыз ету және монополияға қарсы заңнаманы бұзушылықтарды жою болды.
Есепті кезеңде Департамент тауар нарықтарына 15 талдау жүргізді. Осы зерттеулердің нәтижелері бойынша аймақ экономикасының бірқатар секторларында бұзушылықтар анықталды. Ең жарқын мысалдардың бірі «Домофон Сервис» ЖК және «Куликова» ЖК қызметіне шығарылған хабарламалар болды. Олар домофондарға қызмет көрсетудің бірыңғай тарифтерін белгілеген. Мұндай іс-қимылдарды келісу тұтынушыларды таңдаудан құқығынан шектеді және Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 170-бабын бұзды.
«Біздің араласуымыз нарықтағы әділеттілікті қалпына келтіруге және тұтынушыларға әртүрлі қызмет провайдерлерін таңдауға мүмкіндік берді. Мұндай бұзушылықтар монополияға әкеп соғады, біз бұған мүлдем жол бермейміз»- деп атап өтті Департамент басшысы.
Монополияға қарсы органның араласуынан кейін компаниялар бұзушылықтарды жойып, бәсекелестік қалпына келтірілді.
Тағы бір маңызды жағдай «Қорғас» ШМХЫО АЭА БК»АҚ еншілес компаниясы – «Қорғас-Коммерц» ЖШС қатысты. Мұнда конкурстық іріктеу өткізбей жолаушыларды тасымалдау шартын жасасу кезінде бұзушылық анықталды, бұл бір компания үшін артықшылық тудырды. Аталған бұзушылық Кәсіпкерлік кодекстің 194-бабына қайшы келді. Департаменттің талабы бойынша шарт бұзылып, нарықтағы жағдай қалпына келтірілді.
«Талдықорған қаласының ТКШ бөлімі» ММ де монополияға қарсы органның назарында болды. Коммуналдық қалдықтарды әкетуге арналған тендер барысында әкімшілік-аумақтық шекаралардың бұзылуы анықталды. Араласу нәтижесінде тендер бірнеше лоттарға бөлінді, бұл адал бәсекелестікті қалпына келтіруге мүмкіндік берді.
Тұрақты бақылау және комплаенс
Департамент жұмысының маңызды бөлігі бұзушылықтарды анықтау және жолын кесу ғана емес, сонымен қатар стратегиялық тауарлар бағасының тұрақты мониторингі болып табылады. Департамент көмір, ЖЖМ және сұйытылған мұнай газының бағасына мониторинг жүргізеді. Қазіргі уақытта бағалардың күрт секірулері тіркелмеген.
Болашақ бұзушылықтардың алдын алу үшін монополияға қарсы комплаенс белсенді түрде енгізілуде. Жетісу нарығының субъектілерімен 17 сәйкестік актісіне қол қойылды, бұл бәсекелестікке қарсы әрекеттердің туындау тәуекелдерін азайтуға көмектеседі.
Кедергілерді жою жөніндегі кеңестің отырыстары
Департаменттегі бизнес үшін кедергілерді анықтау және жою жөніндегі кеңестің 15 отырысын өткізді, онда қаржылық және жерлеу қызметтерге, мемлекеттік сатып алуларға және басқа да салаларға қатысты мәселелер талқыланды. Маңызды шешімдердің бірі 2022 жылға дейін салынған нысандар үшін санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды өзгерту болды. Бұл өзгеріс жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін жұмыс жағдайларын едәуір жеңілдетті және оларға заманауи талаптарға сай болуға мүмкіндік берді.
«Біз бұзушылықтарды анықтап қана қоймай, қажетсіз кедергілерді жою арқылы бизнестің жұмысын жеңілдетуге тырысамыз», — деп атап өтті Департамент басшысы. – «Біздің мақсатымыз — әрбір кәсіпкер адал және ашық ортада жұмыс істей алатындай нарықтың барлық қатысушылары үшін тең жағдай жасау» – деді Маржан Кальменова.
Кәсіпкерлер мен өтініштерді қолдау
Департамент жұмысының маңызды аспектісі азаматтармен және бизнес-қоғамдастықпен өзара іс-қимыл болып табылады. Есепті кезеңде 141 өтініш қаралды. Олардың әрқайсысы егжей-тегжейлі зерделеуден өтті және қарау қорытындысы бойынша бұзылған құқықтарды қалпына келтіру және нарықтың барлық субъектілері үшін тең жағдайларды қамтамасыз ету үшін шаралар қабылданды.
Бұдан басқа, Департамент «Экономиканы ырықтандыру жөніндегі шаралар туралы» Президенттің 2024 жылғы 8 мамырдағы №542 Жарлығын іске асыру шеңберінде белсенді жұмыс істеуде. Бұл жұмыстың негізгі мақсаты – мемлекеттің экономикадағы үлесін азайту және жеке бизнес үшін кеңістікті кеңейту. Қазіргі уақытта жекешелендіруге жататын активтердің тізбесін қалыптастыру жүргізілуде.
Департаменттің Жетісу облысы бойынша жұмысы бәсекелестікті қорғауға және кәсіпкерлер үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған. Атқарылған жұмыстардың арқасында өңірде монополиялық іс-әрекеттер сәтті алдын алынады, бұл нарықтық экономиканы нығайтуға және жеке секторды дамыту үшін жағдайларды жақсартуға ықпал етеді.