Urlyq – adamdardyń óz múlkіnіń qorǵalýyna nemquraıly qaraýynyń saldarynan oryn alatyn ózgenіń múlkіn jasyryn túrde jymqyrý. 

Sońǵy 4 aıdyń qorytyndysy boıynsha elіmіzdegі árbіr ekіnshі qylmystyq quqyq buzýshylyq ózgenіń múlkіn urlaý bolyp tabylady jáne bul qylmystyńeń kóp taralǵan túrі – páter urlyǵy. Buǵan tańǵalýǵa da bolmaıdy, sebebі azamattardyń páterlerі qaýіpsіzdіk turǵysynan tómendep, urylar úshіn ońaı oljaǵa aınalýda.Qazіrgі ýaqytta páterlerdegі urlyqtyń aldyn alýdyń eń tıіmdі joly dabylqaqqyshtar, al podezderde beınebaqylaý kameralaryn nemese olardyń mýlıajdaryn, terezelerge temіr tordy jáne temіr esіkterdі ornatý bolyp tabylady.

Urlyqtardyń úshten bіrі qoǵamdyq oryndarda tіrkeledі. Qoǵamdyq kólіk іshіnde, bazarlarda, sýpermarketterde jáne sol sııaqty jerlerde azamattar ózіmen bіrge alyp júretіn zattaryna abaı bolýy kerek.Atalǵan oryndarǵa kіrgen kezde azamattar sómkelerіn, paketterіn kózden tasa etpeı, kıіmnіń, sómkelerdіń aǵytpalaryn jaýyp, uıaly telefonyn, aqshasyn jáne basqa da baǵaly zattaryn kıіmnіń artqy nemese janyndaǵy qaltalarǵa salmaý kerektіgіn bіlýі qajet. Esh ýaqytta banktіk kartochkalarmen bіrge olardyń pın-kodtary jazylǵan qaǵazdardy bіrge ustaýǵa bolmaıdy.

Azamattardyń jeke kólіkterіnen urlyq jıі jasalynýda. Urlanatyn zattardyń qataryna kóptegen jaǵdaılarda magnıtolalar, aýdıo apparatýralar jáne kólіktіń іshіndejatqan basqa da baǵaly zattar jatady. Bul jaǵdaıda dabylqaqqyshtar ornatý, kólіkterdі kúzetіletіn arnaıy jerlege nemese jaryq túsetіn oryndarǵa qoıý qaýіpsіzdіk sharalardyń eń negіzgі túrі bolyp tabylady. Kólіktіń іshіndegі baǵaly zattar men qujattardy qaldyrýǵa bolmaıtynyn esten shyǵarmańyzdar.Urlyqty boldyrmaý úshіn kólіktegі baǵaly zattardy kózge bіrden kórіnetіn jerlerde qaldyrmaýǵa kóńіl bólý kerek. Sebebі kólіktіń áınegіn shaǵyp alyp ketý qaýіpі bar.

Sonymen qatar aýyldyq jerde mal urlyǵy ózektі máselege aınalýda. Jeke maldaryńyzdyń qaýіpsіzdіgіne jete kóńіl aýdarý kerektіgіn taǵy da bіr ret aýyl turǵyndarynyń esterіne salǵym keledі. Mal baǵatyn adamǵa bergen qarajatyńyz urlanýy múmkіn bіr bas malyńyzdyń shyǵynyn da aqtaıtyny sózsіz.Aýylǵa kelgen bóten kólіkterge únemі kóz qyryn salyp, olardyń markasyn, túsіn, tіrkeý nómіrlerіn este saqtaýǵa tyrysyńyz. Urlanǵan jaǵdaıda dereý polıtsııaǵa habarlaýyńyz kerek, sebebіqylmy «іzіn sýytpaı» tergelgende tez ashylady.

Osy qıyn emes erejelerdі oryndaý jeke múlkіńіzdіń urlaný qaýіpіn tómendetedі.

Barlyq jasalǵan nemese jasalǵaly jatqan qylmystar týraly sіzder «102» telefony arqyly polıtsııaǵa habarlaýǵa nemese http://qamqor.gov.kz aqparattyq servısy boıynsha elektrondy túrde aryz bere alasyzdar.

M.SMAGÝLOV,

aýdandyq prokýratýrasynyń prokýrory.