Тіл — халықтың рухани байлығының айқын көрінісі, ұлттың жүрегі мен жаны екенін әрбір қазақ түйсінгенде, жауапкершілікті сезінгенде барып, қазақ тілінің мәртебесі асқақтайды. Әр халық өз болмысын, дүниетанымын, салт-дәстүрін, өмір сүру салтын тіл арқылы жеткізеді. Сондықтан да тіл — ең қымбат қазына. Ол бір ұлттың ұлы мұрасы ғана емес, бүкіл адамзаттың ортақ игілігі. Тіл ұлттың айнасы, оның болмысы мен мәнін танытатын басты белгісі. Ана тілі арқылы адам өзінің кім екенін, қайдан шыққанын, қандай халықтың өкілі екенін ұғынады. Ұлттың тарихы, мәдениеті, әдебиеті, тұрмыс-тіршілігі, салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпы — барлығы да тілде сақталған. Тілді жоғалту — халықтың өткенін де, бүгінін де, болашағын да жоғалтумен тең.
Қазақтың сүт бетіндегі қаймағы секілді ұлы қаламгерлері жазған әр туындыларында тарихта қаларлықтай ескерткіш қойып қана қоймай, жүрегімен, жанын сол кітапқа жазды десек артық айтқандық емес. Мысалы өткен ғасырлардағы ұлт көсемі ғана болып қоймай, көсемсөздің негізін қалап кеткен Әлихан Бөкейхановтың шығармалары, бір ғасырдың жүгін көтеріп, ұлт мінезін ашып көрсеткен заңғар жазушы Мұхтар Әуезов, жақында көз жұмған тарихымызды тереңдеткен, мұраларды түгендеген ұлы жазушы Мұхтар Мағауин бар. Олар жайлы айта берсең, том-том кітап болатын шығар. Кітапханашы болған соң біздің жанымызға бататыны сондай көркем, сұлу сөздермен көмкерілген, әлемге танымал әдеби саф алтындай шығармаларды жас ұрпақтың оқымайтыны. Келер ұрпаққа аманаттап беру үшін тіл жанашырлары, тіл мамандары, әдебиетшілер т.б. мамандар бар. Мемлекет тарапынан да өткізілетін шаралар бар. Бірақ әуелі әрбір қазақ азаматы осыны ұғынып, тілге деген құрметімен таза қазақша сөйлеп, әдебиеттерді оқып, өз ұлтының рухани құндылығын қастерлей бастаса тіліміздің тынысы кеңейе түсері анық.
Қазақ халқының ғасырлар бойы қалыптасқан сөз мәдениеті, ой тереңдігі мен даналығы осы тілдің құдіреті арқылы ұрпақтан ұрпаққа беріліп келеді. Қазақ халқының сөз өнері тек әңгіме құрау немесе ой білдірумен шектелмейді. Ол — ұлттық сана-сезімнің негізі. Мысалы, ұлы билердің шешендік өнері қазақ халқының құқықтық мәдениетінің бір бөлігі болды. Қаз дауысты Қазыбек би, Әйтеке би, Төле би сияқты тұлғалар әділдік пен парасаттылықтың үлгісін көрсетіп, ұлттың бірлігін сақтау жолында тілді құрал ете білді.
Ұлттық тіл — ұлттың өзін-өзі сақтап қалуының негізгі кепілі. Өз тілін қадірлемеген халық өз рухани тамырынан ажырайды. Сондықтан да әрбір азамат ана тілін ардақ тұтып, оны сақтау мен дамытуға өз үлесін қосуы тиіс.
Тәуелсіздік алғаннан бері қазақ тілі мемлекеттік мәртебеге ие болды. Бұл — тарихи маңызды қадам. Алайда қазақ тілінің қоғамдағы орны мен рөлін нығайту әлі де өзекті мәселе болып қала береді. Тілдің қолдану аясын кеңейту, оны ғылым мен технология саласына бейімдеу, жас ұрпақты қазақ тілінде білім алуға ынталандыру — басты міндеттердің бірі. Қазіргі таңда қазақ тіліне деген қызығушылық артып келеді. Бұл — қуанарлық жайт. Алайда біз тек мемлекеттік деңгейдегі шараларға сеніп қалмай, әрқайсымыз өзімізден бастауымыз керек. Отбасында балаларды ана тілінде тәрбиелеу, қазақша кітап оқу, қазақ мәдениетін насихаттау — тілге деген құрметтің нақты көрінісі болмақ.
Сонымен қатар, қазақ тілінің ақпараттық кеңістіктегі орны да маңызды. Заманауи медиа платформаларда қазақ тілінде сапалы контент жасау, интернет пен әлеуметтік желілерде тілдің беделін арттыру — уақыт талабы. Қазақ тілін үйренуге шетелдіктердің де қызығушылығы артуда. Бұл қазақ тілінің әлемдік деңгейде мойындалуына ықпал етеді.
Тіл — ұлттың қазынасы, рухани байлығы. Оны сақтау, қорғау және дамыту — әрқайсымыздың борышымыз. Ана тілімізді қадірлеп, оны болашақ ұрпаққа жеткізу — елдігіміздің белгісі, мәңгілік мұратымыз. Тілдің құдіретін түсіну, оны жүрекпен сезіну — әр қазақтың міндеті. Себебі тіл — халықтың жаны, ұлттың рухы. Оны сақтау арқылы біз өз болмысымызды, ұлттық ерекшелігімізді сақтаймыз. Бүгінгі қазақ ұрпағы үшін тілдің мәнін терең түсініп, оны ұрпақтар сабақтастығы арқылы нығайту — басты міндет. Тілді сақтау арқылы ғана біз болашағымызды жарқын ете аламыз. Себебі тілсіз ұлттың ғұмыры да ұзақ болмайды.
Қазақ тілінің болашағы — біздің қолымызда. Ұрпақтар сабақтастығын жалғастырып, тілімізді заман талабына сай жаңғырта отырып, оны мәңгілікке сақтау — баршамыздың ортақ міндетіміз. Тілдің күші — бірлікте, ал бірліктің негізі — тілде.
Б.БИЖАНОВА,
Алакөл аудандық орталық ауруханасы директорының орынбасары.